लकडाउनले विदेश फर्कन नपाएका इलामका युवाले गाउँठाउँमै सुरु गरे व्यवसाय

 भदौ ३०, २०७७ मंगलबार १२:९:१९ | सुजता सुनुवार

इलाम – माङ्गसेबुङ्ग गाउँपालिका–२ इलामका राजकुमार राई चौथो पटक विदेश जान भन्दै घरबाट बिदा मागेर काठमाण्डौ हिँड्नुभयो । तर लकडाउनका कारण विदेश जाने जहाज उडेन । घर फर्कने गाडी पनि चलेनन् ।

कुनै दिन त जहाज खुल्ला र विदेश जान पाइएला भन्ने आशमा दुई महिना काठमाण्डौमा बस्नुभयो । बोकेको खर्च सकियो । काठमाण्डौ सहरमा कति दिन बस्ने ? त्यसपछि गाउँ फर्कनको लागि घरबाट गाडीभाडा माग्नुभयो । अनि विदेश जाने कमाउने र जमाउने सोच र सपनालाई छाडेर घर नै फर्कनुभयो ।   

जहाज उडेको भए यतिबेला मलेसियामा पसिना बगाउँदै हुनुहुन्थ्यो राजकुमार । तर जहाज उडेनन् र त उहाँले अहिले आफ्नै माटोमा आफ्नो मालिक आफैं बन्न पाउनुभएको छ । 

बाँझो बारी खनेर हराभरा बनाउनु भएको छ । भन्नुहुन्छ –‘धनकोभन्दा मनको आनन्द छ अहिले ।’

घर बिदामा आउनुभएका राजकुमार समयमा मलेसिया फर्कन नपाएपछि बाख्रा पालन थाल्नुभएको छ । महामारी नै भए पनि एक लाख रुपैयाँ ऋण लिएर ३५ वटा बाख्रसहितको फार्म सुरु गर्नुभएको छ । परदेशका दुःख सम्झँदा अब उहाँ यहीँ स्वदेशमै उद्यमी बन्ने लक्ष्यका साथ अघि बढ्नुभएको छ । 

‘यत्तिको आनन्द त विदेशमा काम गरेर तलब पाउँदा पनि लागेको थिएन,’ राजकुमार आफ्नो अनुभव सुनाउनुहुन्छ । 

राजकुमारले स्थानीय जातका बाख्रा पालनबाट फार्म सुरु गर्नु भएको छ । बोयर, जमुनापारी लगायतका उन्नत जातका बाख्रापालन गर्ने उहाँको उहाँको भावी योजना छ । ३५ मुरी फल्ने खेतमा ७० मुरी फल्ने गरी खेती विस्तार गर्नु भएको छ । अब अम्रिसो र अलैंची पनि लगाउने सोच छ उहाँको । 

पाँच जनाको परिवार पाल्न राजकुमारले १२ वर्ष विदेशमा पसिना बगाउनु पर्‍यो । मलेसियामा पाँच वर्ष, साउदीमा चार वर्ष र कतारमा तीन वर्ष बिते उहाँको । विदेश छँदा सबैभन्दा धेरै दुःख उहाँ कतारमा रहँदा भयो । सप्लायर्स कम्पनीमा सामान डेलिभरी गर्ने काम थियो ।

उहाँ दुखेसो पोख्दै भन्नुहुन्छ, ‘आफ्नै पैसामा बेचिएर जानु छ, अरुको देशमा अरुकै शासनमा चल्नु छ, काममा पेलिनु छ, यत्तिका वर्ष विदेशमा बिताएँ, केही उपलब्धि हासिल भएन, नगरेर पो नभएको रहेछ त गर्दा त हुने रहेछ नि ।’

कम्पनीको व्यवस्थापन पक्ष नराम्रो भएकाले उहाँलाई प्रहरीले पक्राउ गरिरहन्थ्यो । एकपटक त जेल चलान नै गर्‍यो प्रहरीले । १२ घण्टासम्म भोकभोकै जेलमा बस्नुपर्‍यो । अवैध सामान ल्याएको भन्दै प्रहरीले पक्राउ गर्न थालेपछि उहाँ कतार छाडेर नेपाल फर्कनुभयो । 

उहाँ दुखेसो पोख्दै भन्नुहुन्छ, ‘आफ्नै पैसामा बेचिएर जानु छ, अरुको देशमा अरुकै शासनमा चल्नु छ, काममा पेलिनु छ, यत्तिका वर्ष विदेशमा बिताएँ, केही उपलब्धि हासिल भएन, नगरेर पो नभएको रहेछ त गर्दा त हुने रहेछ नि ।’

१२ वर्ष विदेशमा गरेको दुःखले नै हो उहाँलाई दुःख गरे विदेशमा मात्र होइन स्वदेशमा पनि केही गर्न सकिन्छ भनेर सिकाएको पनि । धेरैको सोच त विदेशमा दुई चार वर्ष कमाएपछि नेपालमा बाँकी जीवन सुखैमा काटौंला भन्ने पनि हुन्छ । तर राजकुमारलाई लाग्छ, ‘मानिसले बाचुन्जेल दुःख गर्नैपर्छ । त्यसो हो भने परदेशमा किन गर्ने ?’

स्वदेशमा आज कामको जग बसाए भोलि त्यसबाट फाइदा लिन सकिन्छ भनेर बुझ्नुभएको छ उहाँले । त्यसैले पनि राजकुमारको सोच अब जति पनि दुःख नेपालमै गर्ने छ । देशमा काम गर्दा परिवारको साथ र आँटले पनि सफल भइन्छ भन्ने उहाँको विश्वास छ ।  

किसानको छोरो भएकोमा गर्व लाग्छ 

राजकुमारलाईझैं आनन्द छ सुर्योदय नगरपालिका – १२ का छविलाल अधिकारीलाई पनि । सात वर्ष मलेसिया बसेपछि उहाँलाई समयको महत्व थाहा भएको छ । मेहनत गरे रोजगारी भन्दै भौंतारिंदै हिँड्न नपर्ने उहाँको बुझाइ छ । 


सात वर्ष विदेशमा दुःख गरेको रकमले एक तले घर बन्यो । लागेको ऋण चुक्ता भयो । तर काम नगरी खान पाइने अवस्था आएन । यसैले उहाँ विदेशभन्दा स्वदेशकै माटो मलिलो बनाउनमा आनन्द मान्न थाल्नु भएको छ । बिहान पाँच बजे उठेर छ बजे बारीमा निस्कने छविलाल साँझ छ बजेसम्म त, कहिले  नौ बजेसम्म नै बारीमा भेटिनुहुन्छ । 

उहाँको बारीमा फलेका बालीमध्ये यो साल इस्कुसले राम्रो कमाई दिएको छ । इस्कुस मात्रै एक सय ७० मन, लामधारी .(खुर्सानी) एक क्वीन्टल, काँक्रो सात हजार वटा, अकबरे खुर्सानी २० किलो बिक्री गरिसक्नु भएको छ । अन्य बालीबाट लगभग उत्पादन सकिए पनि इस्कुसबाट भने अझै आम्दानी भैरहेको छ । यसको जरासमेत बिक्री गर्न सकिने भएकाले यसबाट दोहोरो फाइदा लिन सकिन्छ । 

इस्कुस पाँच रोपनी, काँक्रो तीन रोपनी, घाँस तीन रोपनी, लामधारी (खुसार्नी) दुई रोपनी, अकबरे डेढ रोपनी, अदुवा, सिमी एक/एक रोपनीमा लगाउनुभएको छ । इस्कुस भने पाँच रोपनीमा खेती गरिएको छ । यो भने बारी लिजमा लिएर उहाँले खेती गर्नु भएको हो । लिजमा लिएको जग्गामा वार्षिक २५ हजार रुपैयाँ तिर्नु पर्छ । यस वर्ष भने इस्कुस थप चार रोपनीमा थप्ने योजना छ उहाँको । 

छविलालको बाख्रा फार्म पनि छ । २०७६ मा अधिकारी पशुपालन व्यवसाय बाख्रा फार्म दर्ता गर्नुभयो । त्यो बेला भने बुवा हुनुहुन्थ्यो । छविलाल भने विदेशमै पसिना बगाइरहनु भएको थियो । चार वटा बाख्राबाट सुरु गरिएको फार्ममा अहिले ४६ वटा बाख्रा छन् ।

भर्खरै मात्र १८ वटा बाख्रा बिक्री भइसकेको छ । दशैँ तिहार लक्षित गरी बोका मात्रै ४० वटा तत्कालै फार्ममा थप्दै हुनुहुन्छ । पुख्र्यौली कृषि पेशालाई जीविकोपार्जन मात्रै होइन व्यवसायिक बनाउन उहाँ अहिले दिन रात खटिरहनु भएको छ । 

नयाँ बाली थप्ने क्रममा भर्खरै मात्र उहाँले बजार अवलोकन गर्न च्याउ उत्पादनमासमेत लागि पर्नुभएको छ । खेती गरेको सुरुकै वर्षमा दुई सय बल च्याउ छ । अझै केही बाँझो बारी बाँकी छ । यसमा पनि आलु रोप्ने, कुखुरा पालन गर्ने र जमिनको सदुपयोग गर्ने उहाँको भावी योजना छ । 

छुट्टीमा नेपाल आएका याम अलैँची व्यवसायमा 

राजकुमार र छविलाललाई जति नै आनन्द याम राईलाई पनि छ । सन्दकपुर गाउँपालिका–२ का यामलाई अलैँचीको व्यवसायिक खेती गर्छु भन्ने लागेको थिएन ।

लकडाउनले रोकिनु भएका उहाँ अहिले अलैँची खेतीलाई व्यवसायिक बनाउन गाउँघरमै पसिना बगाउदै हुनुहुन्छ । भर्खरै मात्र उहाँले एक सय ५० बोट अलैँची बगानमा थप्नु भएको छ । 

तर लकडाउनले उहाँलाई व्यवसायिक खेतीमा लाग्न प्रेरित गरेको हो । २०७५ सालमा साउदी पुग्नुभएका उहाँ छुट्टीमा नेपाल आउनु भएको थियो । कोरोना महामारीका कारण लकडाउन भयो । कम्पनी मालिकलाई फेरि आउँछु भन्ने बचन दिएर नेपाल आउनु भएका उहाँ पुनः फर्केर जानै पाउनु भएन ।  

लकडाउनले रोकिनु भएका उहाँ अहिले अलैँची खेतीलाई व्यवसायिक बनाउन गाउँघरमै पसिना बगाउदै हुनुहुन्छ । भर्खरै मात्र उहाँले एक सय ५० बोट अलैँची बगानमा थप्नु भएको छ । 

योसँगै उहाँको बगानमा दुई हजार ५० वटा अलैँचीका बोट भएका छन् । यी सबै स्थानीय जातका हुन् । अब भने भार्लाङ्ग, रामसाई, गोल्साई लगायत जातका बिरुवा रोप्ने उहाँको योजना छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘जीवनमा जतिबेला कसैको डर, दबाब र खटन हँुदैन त्यो बेला साँच्चै नै आनन्द लाग्दो रहेछ ।’

अन्तिम अपडेट: मंसिर ११, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

सुजता सुनुवार

सुजता सुनुवार उज्यालोमा कार्यरत हुनुहुन्छ । 

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

एनपीएलको उद्घाटन खेलकाे सबै टिकट बिक्री, ३३ लाख रुपैयाँभन्दा धेरै आम्दानी

२

युक्रेनद्वारा रुसमाथि अमेरिकी क्षेप्यास्त्र आक्रमण

३

दुर्गा प्रसाईंलाई थुनामुक्त गर्न सर्वाेच्चद्वारा अस्वीकार

४

उत्तर र दक्षिण कोरियाको सीमावर्ती क्षेत्रमा 'लाउडस्पिकर' युद्ध चर्कियो

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई