विदेशमा हुने साथीहरुले सामाजिक सुरक्षालाई नकारात्मक रुपमा नबुझौँ

चैत १७, २०७९ शुक्रबार १८:४७:३७ | मेरो कथा मेरो भोगाई

विगत १२ वर्षदेखि म यूएईमा छु । मैले कतारबाट वैदेशिक रोजगारी सुरु गरेको हुँ । अहिले यूएईमा आफ्नै व्यवसाय रेष्टुरेन्ट सञ्चालन गरिरहेकाे छु । साथै मैले रोजगारी पनि दिएको छु । मेरो रेष्टुरेन्टमा काम गर्नेहरु नेपाली दाजुभाइ नै हुनुहुन्छ ।

सरकारले भर्खरै लागू गर्न खोजेको सामाजिक सुरक्षा योजना नराम्रो छैन । तर विदेशमा रहनुभएका धेरै साथीहरुले यसलाई नराम्रो भन्ने गरेको पनि सुनिन्छ । कसैले बुझेर वा नबुझेर पनि हुनसक्छ । यस्तै कसैले विरोध गर्नकै लागि विरोध गर्नुपर्छ भन्ने हेतुले पनि हुनसक्छ । म यसलाई नराम्रो भन्ने पक्षमा पटक्कै छैन । ढिलोछिटो यो गर्नु पर्ने नै थियो । विदेशमा रहेका आफ्ना नागरिक विदेशमा रहँदा, त्यहाँ उनीहरुलाई समस्या पर्दा, अपांग हुँदादेखि ज्यान जाँदासम्म के गर्ने, नेपाल फर्केपछि के गर्ने ? त्यो अवस्थामा राज्यले सोच्नुपर्ने र योजना ल्याउनुपर्ने पहिले नै थियो । राम्रै भएको छ । यद्यपि यसका चुनौतीहरु धेरै छन् । र श्रमिकले शंका गर्ने ठाउँहरु धेरै छन् । किनकी यसको बारेमा विदेशमा रहेका नेपालीहरुलाई नै बुझाइएको छैन ।

धेरै श्रमिकहरुले यसको फाइदा के हो, यो कसको लागि किन गरिएको हो भनेर धेरैले बुझेका छैनन् । यसलाई बुझाउनु सरकारको पहिलो दायित्व हुन्छ । बुझ्दै नुबुझेपछि शंका गर्ने ठाउँ पनि रहन्छ । किनकी वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपालीहरु पलपल आफ्नै देशमा ठगिएका उदाहरणहरु प्रसस्तै छन् । सरकारले त पहिले पनि बाहिर जानको लागि फ्री भिसा फ्री टिकेट अर्थात् सेवासुल्क बापत दश हजार रुपैयाँ भन्दा बढी तिर्नुपर्दैन भनेर यस्ता मिठा कुराहरु धेरै पहिलेदेखि गर्दै आएको छ । कागजी कानुनमा ती कुराहरु अझै पनि उल्लेख होलान् । तै पनि सरकारकै आँखा अगाडि नै सरकारकै नियमको आँखा छल्दै म्यानपावर व्यवसायीहरुलाई लाखौँलाख तिरेर खाडी आउनुपर्ने बाध्यता अझै कायम छ । त्यसैले गर्दा मिठा कुरामा मात्र श्रमिकहरु अर्थात् जोकोही नेपाली पत्याइहाल्ने अवस्थामा छैनौँ ।

हामीलाई राम्रै कुरा पनि फरक दृष्टिबाट फरक कोणबाट अर्थात् विभिन्न शंका गरेर सोच्नुपर्ने बाध्यता छ । यो रहर होइन बाध्यता हो । किनकी विगतमा सरकारी तवरबाट बनेका नीति नियम र बनेका योजनामा हामीले बारबार धोका खाँदै आइरहेएका छौँ । जस्तै बिमाकै हकमा हेर्यौँ । बिमा त यसभन्दा पहिले पनि विदेश जाँदाखेरि गरिन्थ्यो । तर कदमकदाचित त्यो श्रमिकको ज्यान गयो भने उसको परिवारले त्यो बिमा पाउनको लागि आकासको तार झार्नुभन्दा बढी कठिन हुन्छ । कतिपयले पाउँदैनन् । यी सरकारी झन्झट र सहज रुपमा नपाउने अप्ठेराहरु जुन् छन्, त्यसले गर्दा पनि हामीले शंका गर्नुपर्ने ठाउँहरु छन् । 'ए हाम्रै लागि हो र ?' भन्ने शंका उत्पन्न हुने ठाउँहरु छन् । किनकी हामीले बारबार त्यही खालका समस्याहरु भोग्दै आइरहेका छौँ ।

त्यसैले पहिले त सरकारले जनचेतना फैलाउन जरुरी छ । यो श्रमिककै हकहितको लागि हो भनेर जनचेतना जगाउनुपर्छ । प्रवासमा रहेका संघसंस्था, गैर आवासीय नेपाली संघ वा विभिन्न देशमा त्यहाँको वश्वास कमाएर बसेका संघसंस्थालाई परिचालन गरेर हुन्छ या कसरी हुन्छ । बुझाउनुपर्छ । यस्तै विदेश आउनुभन्दा अगाडि किन यो योजनामा जोडिने भनेर अभिमुखीकरण तालिम दिनुपर्छ । त्यसैले सम्बन्धित व्यक्तिसम्म सूचना जगाउनुपर्छ ।

सरकारले यो योजनामा श्रमिकलाई आबद्ध गर्न खोजेको एकदमै राम्रो हो । तर त्यो भन्दा अगाडि श्रमिकले प्रत्यक्ष रुपमा भोगिरहेका जनसरोकारका साझा सवालहरु, जो अहिले अत्यावश्यक थिए । ती कुरालाई अझ पूरा गर्दै जान सके अझै राम्रो हुन्थ्यो । विदेशमा ज्यान गुमाएका कति श्रमिकको शव यतै छ, नेपाल झिकाउनै नसकिने, वा प्रक्रिया नै अप्ठेरो हुँदा उनीहरुका नेपालमा रहेका परिवारले अन्तिम संस्कार गर्नै पाउँदैनन् । यस्तै यहाँ श्रम शोषणमा परेका, झुटो आरोप लागेर जेलमा परेकाहरुलाई उद्धार गर्न सके, त्यस्ता पीडितहरुलाई न्याय दिन सके राम्रो हुन्थ्यो । अर्थात् श्रमिकले भोग्दै आएका साझा समस्याको समाधानतर्फ पनि ध्यान दिन जरुरी छ ।

सामाजिक सुरक्षाले यस्ता समस्यालाई पनि छुन सकोस् । त्योभन्दा पहिले त विदेशमा रहेका नेपालीहरुको लागि सामाजिक सुरक्षा योजना किन आवश्यक छ भन्ने कुरा सरकारले हामीहरुलाई बुझाउन जरुरी छ ।

(जयराम पराजुली अर्थात् जे. सागरसँग रेडियो कार्यक्रम देशपरदेशको लागि गरिएको कुराकानीमा आधारित ।)

वैदेशिक रोजगारीमा गएकालाई सामाजिक सुरक्षा, तर थाहै छैन धेरैलाई

कतारमा पेट्रोल भर्ने कामदेखि दुबईमा आफ्नै व्यवसायसम्मको यात्रा

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

(अनिवार्य)